Dwór w Glitajnach

Dwór w Glitajnach

Historia
Historia wsi Glitajny sięga średniowiecza, założona została w 1359 roku, a pierwszym właścicielem dóbr został nieznany z imienia von Knotz. Podczas licznych konfliktów Polski z zakonem krzyżackim majątek był wielokrotnie niszczony i grabiony, a podczas wojny trzynastoletniej całkowicie zniszczony. Kolejnymi właścicielami Glitajn, w latach 1524- 1538 byli Peter Sixt i Themes Melgdein. W połowie XVI wieku majątek, za pośrednictwem Johanna Erharda von Knobloch powrócił do poprzednich właścicieli. Do roku 1816 dobra były własnością rodu von Eulenburg, a w latach 1816- 1834 należały do rodu von Negerlein. Ówcześnie majątek składał się z 5 domów i 40 osób. Po Negerleinach, majątek w latach 1834- 1855 przejęła rodzina Goebel. Nie jest jednakże pewne, która z rezydujących w dobrach rodzin wzniosła w I połowie XIX wieku klasycystyczny dwór. Pod koniec wieku majątek stanowił własność nieznanego z imienia członka rodziny Roher. Po śmierci Rohera majątek przeszedł na własność jego mieszkającej w Królewcu córki Hanny Haebler, która opiekę nad majątkiem rodzinnym powierzyła zarządcy. W 1905 roku Glitajny kupił Bruno Vonberg, a w 1919 roku na drodze dziedziczenia oraz po rodzinnym sporze spadkowym majątek zapisany został na córkę Bruna Vonberga- Gertrudę, która wyszła za mąż za Georga Borrmanna, który to pozostaje właścicielem dóbr do 1945 roku. W 1940, już podczas trwającej wojny, dwór zostaje zmodernizowany, lecz w nocy z 28 na 29 stycznia 1945 roku cała rodzina ucieka przed nadciągającą ofensywą wojsk radzieckich na Prusy Wschodnie. Po krótkim czasie umiera żona Bormanna, a wkrótce sam Georg i jego nie mający potomstwa dzieci. Po II wojnie światowej w upaństwowionym budynku dworu mieściła się szkoła podstawowa. W latach 70-tych dwór systematycznie popadał w ruinę. W październiku 2000 roku obiekt nabyła prywatna osoba, która planuje odbudowę historycznego założenia dworskiego i rewitalizację otaczającego go parku.

Architektura
Zespół dworsko – parkowy Glitajny obejmuje budynek samego dworu, budynek mieszkalny położony we wschodniej części założenia, ruiny dawnych zabudowań gospodarczych oraz założenie parkowe wraz ze stawem. Zespół, w porównaniu do innych tego typu budowli w regionie, założony został nietypowo, gdyż główny wjazd do budynku dworu prowadzi przez podwórze gospodarcze. Klasycystyczny dwór, założony został na fundamentach starszej budowli w XIX wieku na rzucie klasycznego prostokąta. Jest to budynek jednokondygnacyjny z wysokim mieszkalnym poddaszem nakrytym dwuspadowym dachem z czerwonej dachówki. Na elewacji frontowej znajduje się dwukondygnacyjny ryzalit mieszczący główne wejście do wnętrz. Od strony wschodniej do elewacji budynku przylega wieloboczna przybudówka, a od strony elewacji parkowej niegdyś znajdowała się (niezachowana) ażurowa weranda. Wnętrza dworu, w układzie dwutraktowym, nie posiadają już niemal żadnych cech zabytkowych, poza wciąż znajdującymi się tam gipsowymi situkowymi zdobieniami. Całość założenia dworskiego otacza założenie parkowe składające się z części regularnej i krajobrazowej oraz stawu. Park posiada liczny wiekowy starodrzew, z przewagą rodzimych gatunków jak lipa, dąb, klon czy grab, lecz samo założenie, aktualnie niemal w większości, utraciło swoją pierwotną kompozycję. Pomimo tego, jego pierwotny układ wciąż jest dość czytelny. W ramach prowadzonej rewaloryzacji założenia przed wjazdem (od frontu) do pałacu posadzono dwa dęby. Poza parkiem zachowała się także stara, prowadząca od głównej drogi do dworu, lipowa aleja.

Położenie
Dwór położony jest we wsi Glitajny około 8 km na południowy wschód od Bartoszyc i 37 km na północny zachód od Kętrzyna. Znajduje się przy lokalnej drodze, około 1 km od wsi Wardomy leżącej przy drodze wojewódzkiej nr 592 na odcinku Bartoszyce – Kętrzyn. Nieopodal znajduje się jezioro Kinkajmskie.

Zdjęcia ze strony: dwory pałace.travel.pl